اصول شستن میوه و سبزی
شستن میوه و سبزی یک مرحله ضروری قبل از مصرف آن ها هم بصورت خام و هم پخته است. با وجود اینکه بیشتر مردم نسبت به سلامت گوشت و لبنیات حساس اند اما کمتر به پاک بودن و ضد عفونی شدن میوه و سبزی اهمیت می دهند. بهداشت مواد غذایی برای سلامتی انسان بسیار اهمیت دارد. شستن میوه و سبزی؛ آن هم به روش اصولی، یکی از موارد مهم در بهداشت و ایمنی مواد غذایی می باشد. برای دانستن نکات اصلی و نحوه شستن میوه و سبزی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
اهمیت شستن میوه و سبزی
آلودگی ها و عوامل بیماری‌زا مانند ای کلای(E.coli)، لیستریا، سالمونلا و غیره معمولا بر روی میوه جات و سبزی جات وجود دارند و باعث ایجاد بیماری و مسمویت می شوند. وبا، اسهال خونی، حصبه، شبه حصبه، کرم های روده ای و … از جمله بیماری های باکتریای و انگلی روده ای هستند که با شستن میوه و سبزی قابل پیشگیری هستند.
بیماری های منتقله از طریق غذا، با آلوده شدن مواد غذایی توسط باکتری ها، ویروس ها و انگل های مضر ایجاد می شوند. این آلودگی می تواند در بسیاری از نقاط در سراسر زنجیره تامین مواد غذایی، از جمله آب یا خاک مزرعه، بهداشت ضعیف کارگران و تجهیزات برداشت و پردازش، یا حتی هنگام دست زدن به غذا در حین آماده سازی اتفاق بیافتد.
علاوه بر این، عوامل بیماری زا، ممکن است ناشی از بقایای آفت‌کش‌ها و یا سایر آلاینده‌ها بر روی سطح میوه‌ها و سبزیجات باشند. بنابراین در بهره مندی از فواید فراوان مصرف میوه و سبزی برای سلامتی، بکارگیری اصول و نکات بهداشتی شستشوی میوه ها و سبزیجات همواره اهمیت ویژه‌ای دارد.
نکات مهم شستن میوه و سبزی
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها(CDC) و سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) نکات بهداشتی را برای مصرف ایمن میوه ها و سبزیجات ارائه داده که پیروی از این نکات ساده می تواند به محافظت از سلامتی در برابر بیماری های ناشی از غذا کمک کند. این نکات عبارتند از:
- در فروشگاه یا بازار محصولی را انتخاب کنید که اصطلاحا کبود یا آسیب دیده نباشد.
- اگر میوه ها و سبزیجات از قبل خرد شده خریداری می کنید، اقلامی را انتخاب کنید که در یخچال نگهداری می شوند.
- براي خريد سبزي از پلاستيك با رنگ روشن يا پاكت كاغذي استفاده نماييد و از روزنامه استفاده نكنيد. اگر سبزيجات به مدت طولاني لابه لاي روزنامه قرار گيرند، جوهر نوشته هاي روزنامه به تدريج جذب سبزي مي شود.
- میوه ها و سبزیجاتی بسته بندی را هم قبل از خوردن یا پختن حتما تمیز کرده و شستشو دهید، مگر اینکه روی بسته بندی نوشته باشد، محتویات بسته شسته شده است.
- قبل و بعد از تهیه میوه و سبزیجات، دست‌ها، ظروف آشپزخانه، سینک و سطوح آماده‌سازی غذا از جمله تخته‌های خردکن و میز را (با آب گرم و مایع ظرفشویی) بشویید.
- شستن میوه ها و سبزیجات با صابون توصیه نمی شود.
- قبل از تهیه یا خوردن میوه ها و سبزیجات قسمت های آسیب دیده یا کبود شده را جدا کنید. میکروب‌ها از قسمت های آسیب دیده راحت‌تر وارد میوه‌ها و سبزیجات می‌شوند.
- برگ های پاره یا رنگ‌پریده را جدا کنید. همچنین از شر برگ های بیرونی کلم و کاهو خلاص شوید زیرا به احتمال زیاد آلودگی و میکروب بیشتری روی آن ها وجود دارد. محصولاتی با گوشه و کنار زیاد مانند کلم بروکلی، گل کلم و کاهو را در کاسه آب خنک خیسانده(غوطه ور)، سپس این سبزیجات را از سطح آب برداشته و در نهایت با آب جاری در ظرف تمیز آبکشی کنید.
- برای شستن میوه و سبزی از آب خنک استفاده کنید.
با وجود اینکه CDCوFDA به شستن میوه ها و سبزیجات تنها با آب سالم و جاری توصیه می کنند، اما اگر فقط شستشو با آب سرد نمی تواند شما را راضی کند، می توانید مقداری جوش شیرین به آب داخل ظرف شستشو اضافه کنید. جوش شیرین برای حذف مواد سمی از میوه ها و سبزیجات موثر است. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را به آب اضافه و محصولات را به مدت 12 تا 15 دقیقه خیس دهید. پس از آن، همانطور که قبلا توضیح داده شد، آنها را کاملا بشویید.
دستورالعمل شستشوی میوه و سبزیجات از سوی معاونت بهداشت
ممکن است در شرایط کاشت، داشت و برداشت سبزیجات تفاوت هایی وجود داشته باشد. معمولا محصولات در مزرعه به مدفوع حيوانات و یا جريان فاضلاب ها و غيره آغشته و به مکان مناسبی برای پیدایش و رشد انگل ها تبدیل می شوند. جهت جلوگيري از آثار نامطلوب این موارد شستن میوه و سبزی با ترتیب مراحل زیر ارائه شده، انجام دهید:
1. پاک سازي: ابتدا سبزيجات را به خوبي پاک کنید و سپس شست و شو دهيد تا مواد زائد و گل و لاي آن برطرف شود.
2. انگل زدايی: سبزيجات را در يك ظرف متناسب با ميزان سبزي، ريخته و از آب پر کنید. به ازاي هر ليتر 3 تا 5 قطره مايع ظرفشويي به آن اضافه كرده و زیر و کنید تا تمام سبزي در داخل کف آب قرار گيرد. پس از 5 دقيقه نگهداری سبزي در كف آب، آن را آبکشی نمایید. ظرف و سبزي را دوباره با آب سالم شست و شو دهيد تا تمام انگل ها و باقي مانده ي مايع ظرف شويي از سبزی ها جدا شوند.
4. شست و شو: سبزي ضد عفوني شده را مجددا با آب سالم بشوييد و با خیال راحت میل نمایید.