راهنمای روش صحیح شستن دست‌ها و مواقع کلیدی انجام آن

شستن دست‌ها یکی از مهم‌ترین اقدامات، به جهت جلوگیری از انتقال میکروب‌های بیماری‌زا و پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها است؛ میکروب‌ها در هوا، روی غذا، گیاهان، جانوران، بدن انسان و تقریباً همه جا پراکنده هستند. به همین علت بسیاری از بیماری‌های واگیر، پس از دست زدن به اشیاء و سطوح آلوده، و ورود میکروب‌های مضر به بدن از طریق چشم، بینی و دهان منتقل می‌شوند.

از آنجایی که شستن کامل دست‌ها به‌خصوص در زمان‌های کلیدی می‌تواند از بروز طیف وسیعی از بیماری‌های عفونی جلوگیری کند، آشنایی با تکنیک صحیح شستن دست‌ها بسیار مهم است؛ از این رو در این مقاله قصد داریم، راهنمای شستشوی کاملاً مؤثر و درست دست‌ها را بر اساس اطلاعات و داده‌های مشترک تعدادی زیادی از مطالعات معتبر دنیا به اشتراک بگذاریم.

اهمیت شستن دست‌ها 

بر اساس گزارش منبع مورد اعتماد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها(CDC)، بهداشت مناسب دست‌ها برای کاهش انتقال بیماری‌های عفونی حیاتی است؛ تحقیقات نشان داده است، شستن دست‌ها میزان برخی از عفونت‌های تنفسی و گوارشی را به ترتیب تا ۲۳ و ۴۸ درصد کاهش می‌دهد. به گفته CDC شستن مکرر دست‌ها، به ویژه برای کمک به جلوگیری از انتشار ویروس‌ها همچون ویروس کرونا مهم است. در پی اهمیت فراوان این موضوع “روز جهانی شستن دست‌ها” هر ساله در “15 اکتبر” جشن گرفته می‌شود، تا شستن دست‌ها با آب و صابون به عنوان راهی آسان و مقرون به صرفه برای پیشگیری از بیماری‌ها در جوامع مختلف سراسر جهان ترویج گردد.

زمان‌های کلیدی برای شستن دست‌ها 

شستن مرتب دست‌ها به ویژه در مواقع کلیدی به شرح موارد زیر، که احتمال ابتلا و انتشار میکروب‌ها وجود دارد برای حفظ سلامت کلی بدن بسیار حائز اهمیت است:

• قبل و بعد از تهیه غذا

• قبل و بعد از خوردن غذا

• قبل و بعد از درمان بریدگی یا زخم

• قبل و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی

• قبل و بعد از استفاده از ماسک و دستکش

• قبل و بعد از مراقبت از فردی در خانه، که به اسهال و استفراغ و یا سایر بیماری‌های عفونی مبتلا است؛

• قبل و بعد از تعویض پوشک و یا تمیز کردن کودکی که از توالت استفاده کرده است؛

• بعد از دست زدن به حیوان، خوراک دام یا فضولات حیوانات

• بعد از دست زدن به غذای حیوانات خانگی

• بعد از دمیدن بینی، سرفه یا عطسه کردن

• بعد از ورود به مراکز بهداشتی و درمانی

• بعد از خروج از یک مکان عمومی

• بعد از دست زدن به زباله

• بعد از دست زدن به اشیاء یا سطوحی(مانند دستگیره درها، میزها، پمپ بنزین، سبد خرید، یا صندوق‌های الکترونیکی و صفحات نمایش) که ممکن است، به طور مکرر توسط افراد دیگر لمس شوند؛

نکته مهم: برای جلوگیری از انتشار میکروب‌ها باید دست‌ها را حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون شست؛ همچنین توجه داشته باشید، همیشه دست‌های خود را به‌خصوص در شرایطی که فکر می‌کنید، خطر ابتلا به میکروب‌ها زیاد است مورد شستشو قرار دهید.

نحوه صحیح شستن دست‌ها 

بهتر است دست‌ها با آب تمیز و به همراه صابون(جامد یا مایع) شسته شوند؛ در صورت امکان حلقه، دستبند و ساعت‌ را قبل از شستن دست‌ها در بیاورید و یا اینکه حلقه‌ را حتماً حین شستن جابه‌جا کنید. ابتدا دست‌های خود را با آب تمیز و جاری خیس کنید، شیر آب را ببندید؛ صابون مایع را(1 تا 2 پمپ مایع دستشویی) به دست‌ها بمالید و به مدت حداقل 20 ثانیه تمام قسمت دست‌ها را به خوبی با آن بشویید. برای در نظر گرفتن این مدت زمان می‌توانید از شماره 1001 تا 1020 بشمارید؛

دست‌ها را به سرعت، در تمام سطوح دست و مچ به هم بمالید؛ پشت دست‌ها، مچ‌ها، بین انگشتان و زیر ناخن‌ها را فراموش نکنید؛ دست‌ها را به خوبی زیر آب جاری آبکشی کنید و مطمئن شوید که تمام آثار شوینده پاک شده است. در آخر دست‌های را با استفاده از یک حوله تمیز و یا هوای گرم(دستگاه دست خشک کن) خشک کنید؛ بهتر است از دستمال کاغذی و یا یک حوله پارچه‌ای یک‌بار مصرف استفاده نمایید.

زیر حلقه و یا زیورآلات دست را نیز خشک کنید، زیرا در صورت مرطوب ماندن خود این اشیاء می‌توانند منبع آلودگی شوند. خشک کردن دست‌ها با حوله‌های کاغذی، کمترین خطر آلودگی متقابل را در مقایسه با خشک‌کن‌های هوای گرم فراهم می‌کند. اطمینان از خشک شدن کامل دست‌ها و مچ‌های دست مهم است، زیرا رطوبت می‌تواند میکروارگانیسم ها را در خود حفظ کند!

استفاده از دستمال کاغذی احتمال باقی‌ماندن رطوبت روی دستان شما را کاهش می‌دهد، در مقابل اما خشک‌کن‌ های هوای گرم می‌توانند میکروارگانیسم‌ هایی را که روی دست‌ها وجود دارند، در محیط پراکنده کنند. در خانه، به هر یک از اعضای خانواده حوله مخصوص به خود اختصاص بدهید و حوله ها را اغلب در مای 140 درجه فارنهایت بشویید؛ در شکل زیر، 10 دستورالعمل مراحل روش صحیح شستن دست‌ها که پیش‌تر شرح داده‌ایم را برای درک مصور و بهتر شما از این مراحل آورده‌ایم.

راهنمای پاکسازی دست با ضدعفونی‌کننده در صورت عدم دسترسی به آب و صابون

شستن دست‌ها با آب و صابون بهترین راه برای از بین بردن انواع میکروب‌ها در اکثر مواقع است؛ با این حال اگر در مواقعی آب تمیز و صابون در دسترس نباشد، می‌توانید از یک محصول ضدعفونی کننده دست مبتنی بر الکل(حداقل 60 درصد الکل) استفاده کنید؛ با نگاه کردن به برچسب محصول، می‌توانید به میزان الکل موجود در محتوای ضدعفونی کننده پی ببرید. یک ضدعفونی‌ کننده‌ با وجود اینکه می‌تواند به سرعت تعداد میکروب‌های روی دست را در بسیاری از شرایط کاهش دهد، اما نمی‌تواند همه انواع میکروب‌ها و مواد شیمیایی مضر مانند آفت کش‌ها و فلزات سنگین روی پوست را از بین ببرد.

اما تحت شرایطی که امکان دسترسی به آب تمیز و شوینده دست وجود ندارد، مقدار مورد نیاز از محلول را روی کف دست‌های خشک بریزید و سپس محلول را با استفاده از تکنیک صحیح مالش دست مشابه روش گفته شده در بالا، به دست‌ها بمالید و مالش را تا هنگامی ادامه دهید که محلول روی دست‌ها کاملاً خشک شود. توجه داشته باشید، محلول ضدعفونی کننده را برای دست‌هایی که به وضوح کثیف هستند و یا بلافاصله پس از شستن دست‌ها با آب و صابون، مصرف نکنید.

اشتباهات رایج هنگام شستن دست‌ها

• عدم استفاده از مقدار کافی شوینده برای پوشاندن تمام سطوح دست‌ها و مچ‌های دست 
• عدم مالش کامل تمام سطح پوست هنگام شستن دست‌ها
• عدم شستشوی کافی دست‌ها(حداقل 20 ثانیه)
• عدم پیروی از روش صحیح و پرش از مراحل(مانند ناخن، مچ دست، پشت دست، تمام انگشتان)
• عدم آبکشی کامل و پاک نشدن مواد شوینده از روی تمام سطح دست‌ها
• عدم خشک کردن صحیح( از مچ تا انگشتان دست در هر دو جهت) و کامل دست‌ها

نکات پیشنهادی برای حفظ سلامت و بهداشت دست حین و بعد از شستن دست‌ها

✔️از آب داغ اجتناب کنید و با آب خنک یا ولرم دست‌های خود را بشویید؛ چراکه آب گرم مؤثرتر از آب سرد نیست و در مقابل پوست را خشک می‌کند.

✔️صابون‌های مایع(به جای صابون نواری) را جایگزین کنید، زیرا اغلب ملایم، سازگار با پوست و حاوی مواد مرطوب کننده مانند گلیسیرین هستند.

✔️پس از شستن دست‌ها با یک ماده شوینده از برند جدید، از مرطوب کننده‌های مخصوص پوست دست استفاده کنید.

سخن آخر

دستانتان از شما مراقبت می‌کنند، پس همواره سزاوار محافظت و مراقبت هستند؛ اکنون با نگاهی آگاهانه تر به اهمیت شستن دست‌ها، و پیروی از روش صحیح شستن دست‌ها به عنوان یکی از بهترین و آسان‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از انتقال میکروب‌ها، از بین بردن میکروب‌ها و پیشگیری از بیماری‌ها، توجه می‌کنید. سری محصولات شوینده مخصوص دست راپیدو نیز با ارائه قدرت پاک‌کنندگی بالا، روایح عطرهای روز دنیا، بهره‌مندی از منابع طبیعی مرطوب‌کننده پوست، زمینه را برای مراقبت هرچه بیشتر از تمام انواع پوست‌ها حتی پوست‌های خشک و حساس فراهم می‌آورد.